zdumienie

  • stan psychiczny osoby, która widzi, że ktoś lub coś jest inne, niż się spodziewała albo że wydarzyło się coś, czego się nie spodziewała
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Stany psychiczne człowieka

    emocje i uczucia

    • bezbrzeżne, bezgraniczne, nadmierne, najgłębsze, największe, najwyższe, niebotyczne, niemałe, nieopisane, niepomierne, niezmierne, ogromne, prawdziwe, spore, wielkie; bolesne, przykre; radosne, wesołe; głębokie; niekłamane, szczere; udane; lekkie; niejakie, pewne; nieustanne; ogólne, powszechne zdumienie
    • chwila; gest, jęk, okrzyk, szmer; słowo, wyraz; uczucie; rodzaj zdumienia
    • pełen zdumienia
    • zdumienie ogarnęło kogoś; zabrzmiało; malowało się; odmalowało się, odbiło się, pojawiło się na czyjejś twarzy
    • nie kryć zdumienia
    • budzić, wzbudzić/wzbudzać, wywołać/wywoływać; opanować; udać/udawać; ukryć/ukrywać; wyrazić; widzieć, zauważyć zdumienie
    • krzyknąć/krzyczeć; ochłonąć; oniemieć, zaniemówić; rozdziawić gębę/usta; przetrzeć/przecierać, otworzyć/otwierać oczy, nie móc wyjść ze zdumienia
    • wprawić/wprawiać kogoś w zdumienie, popaść/popadać w zdumienie
    • krzyknąć/krzyczeć, powiedzieć, powtórzyć/powtarzać, pytać, spytać, szepnąć, wykrzyknąć coś, zapytać; myśleć, pomyśleć; patrzeć, spojrzeć; spostrzec, stwierdzić, zauważyć ze zdumieniem
    • unieść brwi; zastygnąć w zdumieniu
  • Tłumny orszak polskiego poselstwa wędrował do Rzymu przez kilka krajów, wzbudzając wszędzie podziw i zdumienie, bo takie bogactwo nieczęsto było manifestowane nawet przez kraje znacznie zamożniejsze.

    źródło: NKJP: Marek Borucki, Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II , 1995

    - Ty umiesz powozić? - Natalia ze zdumieniem patrzyła na lejce w jego rękach.

    źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1996

    Kiedy wkroczyliśmy w progi jego nowego domu, Miłosz wydał okrzyk zdumienia na widok rozstawionych we wnętrzu pracowni licznych zwierciadeł o wymyślnych kształtach, a także instrumentów astrologicznych [...].

    źródło: NKJP: Witold Jabłoński, Ogród miłości, 2006

    Krajobraz był tak charakterystyczny oraz pełen dzikiego uroku, że Tomek krzyknął ze zdumienia.

    źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

    Wprawiła mnie w zdumienie wyraźna wewnętrzna przemiana, która zaszła w tym człowieku.

    źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: n2

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. zdumienie
    zdumienia
    D. zdumienia
    zdumień
    C. zdumieniu
    zdumieniom
    B. zdumienie
    zdumienia
    N. zdumieniem
    zdumieniami
    Ms. zdumieniu
    zdumieniach
    W. zdumienie
    zdumienia

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • Zob. zdumieć

CHRONOLOGIZACJA:
XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.
Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2018