abdykować

  • oficjalnie zrezygnować z przysługującej władzy monarszej lub papieskiej
  • Spotyka się także użycie wyrazu w rozszerzonym znaczeniu, tj. w odniesieniu do rezygnacji z innych funkcji, np. rządowych.

  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Funkcjonowanie państwa

    władza państwowa


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Religia – kościół

    miejsca i instytucje związane z religią i kościołem

  • hiperonimy:  ustąpić
    • car, cesarz, król; papież abdykował
    • abdykować na rzecz syna, wnuka
  • Spiskowcy zarzucali cesarzowi m.in. zbyt częste rozwiązywanie parlamentu i utrudnianie pracy zarówno jemu, jak i rządowi. [...] Cesarz nie bronił się, abdykował i wyjechał do Europy.

    źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008

    Decydująca chwila w życiu arcyksięcia nadeszła, gdy miał 18 lat [...]. 2 grudnia 1848 r. w Ołomuńcu abdykował na jego rzecz cesarz Ferdynand Dobrotliwy.

    źródło: NKJP: Ostatni taki cesarz, Gazeta Wyborcza, 1996-12-21

    Z wielu stron płynęły sugestie, aby papież abdykował i, wolny od swoich obowiązków, oddał się w ręce lekarzy.

    źródło: NKJP: Marek Kondraciuk: Dwie mądre decyzje, Dziennik Łódzki, 2005-04-07

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany lub niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. abdykuję
    abdykujemy
    2 os. abdykujesz
    abdykujecie
    3 os. abdykuje
    abdykują

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. abdykowałem
    +(e)m abdykował
    abdykowałam
    +(e)m abdykowała
    abdykowałom
    +(e)m abdykowało
    abdykowaliśmy
    +(e)śmy abdykowali
    abdykowałyśmy
    +(e)śmy abdykowały
    2 os. abdykowałeś
    +(e)ś abdykował
    abdykowałaś
    +(e)ś abdykowała
    abdykowałoś
    +(e)ś abdykowało
    abdykowaliście
    +(e)ście abdykowali
    abdykowałyście
    +(e)ście abdykowały
    3 os. abdykował
    abdykowała
    abdykowało
    abdykowali
    abdykowały

    bezosobnik: abdykowano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę abdykował
    będę abdykować
    będę abdykowała
    będę abdykować
    będę abdykowało
    będę abdykować
    będziemy abdykowali
    będziemy abdykować
    będziemy abdykowały
    będziemy abdykować
    2 os. będziesz abdykował
    będziesz abdykować
    będziesz abdykowała
    będziesz abdykować
    będziesz abdykowało
    będziesz abdykować
    będziecie abdykowali
    będziecie abdykować
    będziecie abdykowały
    będziecie abdykować
    3 os. będzie abdykował
    będzie abdykować
    będzie abdykowała
    będzie abdykować
    będzie abdykowało
    będzie abdykować
    będą abdykowali
    będą abdykować
    będą abdykowały
    będą abdykować

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. abdykujmy
    2 os. abdykuj
    abdykujcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. abdykowałbym
    bym abdykował
    abdykowałabym
    bym abdykowała
    abdykowałobym
    bym abdykowało
    abdykowalibyśmy
    byśmy abdykowali
    abdykowałybyśmy
    byśmy abdykowały
    2 os. abdykowałbyś
    byś abdykował
    abdykowałabyś
    byś abdykowała
    abdykowałobyś
    byś abdykowało
    abdykowalibyście
    byście abdykowali
    abdykowałybyście
    byście abdykowały
    3 os. abdykowałby
    by abdykował
    abdykowałaby
    by abdykowała
    abdykowałoby
    by abdykowało
    abdykowaliby
    by abdykowali
    abdykowałyby
    by abdykowały

    bezosobnik: abdykowano by

    bezokolicznik: abdykować

    imiesłów przysłówkowy współczesny:

    abdykując

    imiesłów przysłówkowy uprzedni:

    abdykowawszy

    gerundium: abdykowanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: abdykujący

  • bez ograniczeń + abdykować +
    (na rzecz KOGO)
  • łac. abdicāre 'zrzekać się, wyrzekać się, rezygnować'

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XVII w., Bańk
Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2014