Jak korzystać ze słownika?

ruda

  • Definicja
    geol.  miner.  skała lub minerał, z których uzyskuje się metale i niektóre niemetale
  • Noty o użyciu

    Występuje jako nazwa miejscowości lub jako składnik nazw miejscowości, np. Ruda Śląska, Nowa Ruda, Ruda Maleniecka.

  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Ziemia

    minerały i pierwiastki

  • Relacje znaczeniowe
    hiperonimy:  skała
  • Połączenia
    • uboga ruda; ruda bagienna, darniowa, jeziorna
    • ruda cynku, miedzi, ołowiu, żelaza
    • hałda; dostawa; eksploatacja; kopalnia; pokłady; produkcja; złoża rudy
  • Cytaty

    Na przykład w kopani rudy żelaza Nowa Wieś k. Częstochowy wzniesiono wiele trwałych budynków na powierzchni, choć wielkość zasobów tej kopalni z góry ogranicza jej żywotność do lat 15.

    źródło: KWSJP: Marian Bartnicki: Inwestować taniej i z większymi efektami, Nowe Drogi nr 5, 1959

    Sam musi zadbać o zaopatrzenie się w niezbędne narzędzia i materiały wybuchowe; sam dba o swe miejsce pracy; troszczy się o wydobycie rudy, jej transport na zewnątrz kopalni, a potem zbyt.

    źródło: KWSJP: Ela Komaszyńska, Michał Zieliński: Potosi znaczy bogactwo, Przekrój nr 28/2611, 1995

    Pisał on o niedogodnym położeniu zakładu, ubogiej rudzie żelaza, o kłopotach z opałem.

    źródło: KWSJP: Anna Ustupska: Zakopane - moje miasto, Tygodnik Podhalański nr 36, 1996

    Tamtejsze złoża rudy żelaza ocenia się na 40 miliardów ton, a magnezu na 10 miliardów ton (co stanowi 70 proc. rezerw światowych).

    źródło: KWSJP: Zbigniew Marcin Kowalewski, James Petras: Między kapitalizmem a socjalizmem, Trybuna, 2006

    Z powodu spóźnienia poprzedniej dostawy rudy na początku roku huta zmuszona była chwilowo wstrzymać produkcję.

    źródło: KWSJP: (r.c.): Protest czy wybryk, Kurier Szczeciński nr 13/03, 2002
  • Odmiana

    część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: ż

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. ruda
    		 rudy
    D. rudy
    		 rud
    C. rudzie
    		 rudom
    B. rudę
    		 rudy
    N. rudą
    		 rudami
    Ms. rudzie
    		 rudach
    W. rudo
    		 rudy
  • Pochodzenie

    psł. *ruda 'coś czerwonego; błoto rdzawe, czerwono zabarwione (przez zawartość żelaza), czerwona, rdzawa ziemia’ > ‘bagienna lub darniowa ruda żelaza, z której dawniej pozyskiwano żelazo'

    Urzeczownikowiona forma rodzaju żeńskiego psł. przymiotnika *rudъ ‘czerwony, czerwonawy’.
    Zob. rudy.

CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
CHRONOLOGIZACJA POKAŻ WSZYSTKO
Data ostatniej modyfikacji: 06.03.2011